आपण फक्त हे मान्य करूया की भारताला बर्फाच्छादित पर्वतांपासून ते खळखळणाऱ्या नद्यांपर्यंतच्या अतिशय सुंदर निसर्गरम्य ठिकाणांचा आशीर्वाद आहे.
खरं तर, यापैकी अनेक पर्वतांमध्ये हिमनदीचे बिंदू आहेत जे देशाला संतुलित भूभाग आणि भारतातील सुंदर नद्या देतात. दऱ्या-खोऱ्यांमधून या भव्य नद्या ज्या मार्गाने वाहतात, त्यातून त्या डोळ्यांना, हृदयाला आणि मनाला नक्कीच आनंद देतात! विशेष म्हणजे, या नद्या निसर्गाच्या सौंदर्यात विलीन होण्याच्या मार्गाने एक अतिशय कच्च्या आणि अडाणी आकर्षण देखील पुढे आणतात. काळजी करू नका, भारतातील सर्वोत्कृष्ट नद्यांची आमची यादी तुम्हाला परंपरेने मान्यताप्राप्त नद्यांनी कंटाळणार नाही ज्यांना व्यापक धार्मिक महत्त्व आहे.
सध्या, आम्ही भारतातील काही उत्कृष्ट नद्यांच्या मोहक पार्श्‍वभूमीवर लक्ष केंद्रित करणार आहोत, ज्यांच्या आजूबाजूला आकर्षक आणि निसर्गरम्य वातावरण आहे.
सिंधू नदी
सिंधू नदीचा एक अतिशय समृद्ध इतिहास आहे ज्याने सर्वात मोठ्या मानवी संस्कृतींपैकी एक, सिंधू संस्कृतीची पूर्तता केली आहे. लहानपणी आम्हाला शिकवलेल्या शालेय इतिहासाच्या आधारे तुम्हाला याबद्दल माहिती असेल.
चमचमणारी नदी एक अतिशय मनोरंजक ऐतिहासिक महत्त्व घेऊन येते हे वेगळे सांगण्याची गरज नाही. तुम्हाला भारतातील सिंधू नदी लडाख, लेह आणि बरेच काही मधून वाहणारी सापडेल. चिनाब, सतलुज, बलराम नदी, द्रास, बियास, झेलम आणि बरेच काही यांसारख्या सिंधू नदीपासून उगम पावणाऱ्या काही उपनद्या आहेत.
उमंगोट नदी
तुम्ही बोटीतून पृष्ठभाग पाहू शकता इतकी स्वच्छ आणि प्राचीन नदी कधी पाहिली आहे? बरं, तुम्ही आता मेघालयात पाहू शकता. खासी आणि जैंतिया टेकड्यांमध्‍ये वसलेली उमंगोट नदी ही भारतातील सर्वात सुंदर नद्यांपैकी एक आहे.
उमंगोट नदीचे स्फटिकासारखे स्वच्छ पाणी चित्रांमध्ये पाहिल्यावर आणखी चांगले दिसते. नक्कीच, हे अविश्वसनीय आहे की आपण खरोखर नदीतून तळापर्यंत पाहू शकता तसेच मासे पोहताना देखील पाहू शकता.
चंबळ नदी
चंबळ नदी ही भारतातील सर्वात प्रदूषणमुक्त नदी म्हणून ओळखली जाते. नदीचे मूळ आणि स्फटिकासारखे स्पष्ट आवाहन तुमचे मन हेलावून टाकेल हे वेगळे सांगण्याची गरज नाही. नदीबद्दलचा सर्वात चांगला भाग म्हणजे तुम्हाला या परिसरात समृद्ध वनस्पती आणि वन्यजीव देखील मिळू शकतात.
विशेष म्हणजे, हे जगातल्या मोजक्या ठिकाणांपैकी एक आहे जिथे एक घरियाल आणि घोडेखोर मगर एकसंधपणे वाढतात. या नदीमध्ये अनेक कासव आणि पक्ष्यांच्या प्रजातींसह लोकप्रिय गंगा नदी डॉल्फिनचे निवासस्थान आहे. तळ ओळ, वन्यजीव उत्साही म्हणून, तुम्ही आश्चर्यचकित व्हाल.
तीस्ता नदी
तुमच्या घरी एक समर्पित वर्कस्टेशन आहे त्याप्रमाणे, होम वर्कआउट्सना समान आदर आणि लक्ष द्या.
एक नियुक्त वर्कआउट स्पेस तुम्हाला घरी कसरत करण्यासाठी आवश्यक प्रेरणा देईल. योगा चटई, डंबेल, लवचिक बँड आणि बरेच काही यासारखी काही उपकरणे पाहिल्यास, तुम्हाला काम पूर्ण करण्यासाठी आणि घरच्या मजेशीर व्यायामासाठी वर्कआउट स्टेशनकडे जाण्यासाठी तुम्हाला उत्साह मिळेल.
ब्रह्मपुत्रा
भारतातील इतर नद्यांच्या विपरीत ज्यांना अधिक स्त्रीलिंगी नाव आहे, ब्रह्मपुत्रा नदीला त्याचे नाव मिळाले जे ब्रह्मदेवाच्या पुत्राचे प्रतीक आहे. हे नाव नदीसाठी योग्य का आहे याचे एक मुख्य कारण म्हणजे ते उपखंडात जीवन निर्माण करते, जी नदी गँगसह बंगालच्या उपसागरात विलीन होते. भारताच्या ईशान्य भागातील लोकांसाठी नदी ही जीवनरेखा आहे. खरं तर, ही जगातील सर्वात मोठ्या नद्यांपैकी एक आहे.
नर्मदा नदी
तसेच गुजरात आणि मध्य प्रदेशची जीवनरेखा म्हणून ओळखली जाणारी, नर्मदा नदी ही भारतातील सर्वात महत्त्वाच्या नद्यांपैकी एक आहे. खरं तर, ही भारतातील काही लांब नद्यांपैकी एक आहे जी मानवी लोकसंख्या आणि क्रियाकलापांमुळे प्रदूषित झालेली नाही. असंख्य वस्त्यांमधून वाहणारी ही मूळ नदी डोळ्यांना खुपते!
मांडवी नदी
गोवा हे समुद्रकिनारे आणि पार्ट्यांबद्दलच आहे असे कोणी म्हणले, त्याने स्पष्टपणे या उष्णकटिबंधीय गंतव्यस्थानाचा पुरेसा शोध घेतला नाही! राज्यामध्ये सुंदर मांडोवी नदी देखील आहे जी झुआरी खाडीतून वाहते आणि अरबी समुद्रात तिचे किनारे रिकामी करते. मांडोवी नदी अतिशय सुंदर आणि सर्वात सुंदर ठिकाणांपैकी एक आहे कारण ती गोव्याच्या अनेक बॅकवॉटरमध्ये विलीन होऊन पर्यटन स्थळ पाहण्याची उत्तम संधी निर्माण करते. मसाल्यांच्या मळ्यांतून आणि भरपूर सरोवरांमधून जात असताना मांडोवी नदीच्या सौंदर्यात हरवून जा.
महानदी
छत्तीसगड आणि ओडिशामध्ये शांततेने वाहणाऱ्या या प्राचीन जलसाठ्याबद्दल अनेकांना माहिती नाही. महानदी हे नाव नदीच्या महान जलसाठ्यावरून आले आहे. ही खरोखर एक प्रमुख नदी आहे जी छत्तीसगड आणि ओडिशा राज्यांना पुरवते. भारतातील सुंदर नदी फारशी ज्ञात नाही पण प्रदूषित होण्याच्या त्रासापासून स्वतःला वाचवते.
गोदावरी नदी
भारतातील दुसरी सर्वात मोठी नदी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या, गोदावरी नदीला हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये महत्त्वाचे स्थान आहे कारण ती दक्षिणेची गंगा म्हणून ओळखली जाते. स्थानिक लोक तिला दक्षिणा गंगा म्हणतात कारण ती दक्षिण भारतातील सर्वात लांब नदी आहे आणि महाराष्ट्रातील त्र्यंबकेश्वर हे उगमस्थान असलेल्या अनेक राज्यांना पुरवते. समृद्ध सांस्कृतिक वारसा असलेली आणि अनेक शहरे आणि राज्यांना पुरवठा करणारी नदी, बंगालच्या उपसागरातील किनारी रिकामी केल्यामुळे नदी प्रत्यक्षात पश्चिमेकडून पूर्वेकडे वाहते.
कृष्णा नदी
महाराष्ट्रातील महाबळेश्वर येथे उगम पावलेल्या कृष्णा नदीचे महत्त्व गंगा, गोदावरी आणि ब्रह्मपुत्रा नंतर भारतातील चौथी सर्वात मोठी नदी असल्याने येते. कृष्णा नदीचे खोरे अनेक राज्ये आणि अनेक लहान शहरे देखील पुरवते. भारतातील सुंदर नदी निश्चितच सुव्यवस्थित आहे आणि मानवी क्रियाकलापांमुळे अस्पर्श आहे. महाबळेश्वरमधील तुमच्या भेटीचा भाग म्हणून तुम्ही नदीचा उगम बिंदू पाहू शकता.
गंगा नदी
गंगा नदी , हिंदी गंगा , उत्तर भारतीय उपखंडातील मैदानी प्रदेशातील महान नदी. जरी अधिकृतपणे तसेच हिंदी आणि इतर भारतीय भाषांमध्ये गंगा या नावाने लोकप्रिय असले तरी, आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ती गंगा या पारंपरिक नावाने ओळखली जाते .
प्राचीन काळापासून ही हिंदू धर्माची पवित्र नदी आहे . त्याच्या मार्गाचा बहुतांश भाग हा एक रुंद आणि आळशी प्रवाह आहे, जो जगातील सर्वात सुपीक आणि दाट लोकवस्तीच्या प्रदेशातून वाहतो. त्याचे महत्त्व असूनही, त्याची 1,560 मैल (2,510 किमी) लांबी आशियातील किंवा जगातील इतर महान नद्यांच्या तुलनेत तुलनेने लहान आहे .
हिमालयात उगवतो आणि बंगालच्या उपसागरात रिकामा होतो , तो भारताच्या एक चतुर्थांश भूभागाचा निचरा करतो आणि त्याचे खोरे लाखो लोकांना आधार देते. चा मोठा भागइंडो-गंगेचे मैदान , ज्याच्या ओलांडून ते वाहते, हे हिंदुस्थान म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या प्रदेशाचे हृदयस्थान आहे आणि 3 व्या शतकात अशोकाच्या मौर्य साम्राज्यापासून ते 16 व्या शतकात स्थापन झालेल्या मुघल साम्राज्यापर्यंत सलग संस्कृतींचा पाळणाघर आहे .
अलकनंदा आणि भागीरथी नद्या देवप्रयाग येथे एकत्रित होऊन गंगा म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या मुख्य प्रवाहाची निर्मिती होते, जी भारत-गंगेच्या मैदानाच्या उत्तरेकडील सिवालिक पर्वतश्रेणीतून (बाह्य हिमालय) नैऋत्येला कापून ऋषिकेशच्या पर्वतांमधून बाहेर पडते. त्यानंतर ते हरिद्वारच्या मैदानावर वाहते , जे हिंदूंनी पवित्र मानले जाते.
शारीरिक गुणधर्म
चीनच्या तिबेट स्वायत्त प्रदेशासह भारताच्या सीमेवर दक्षिण ग्रेट हिमालयात गंगा उगवते . त्याचे पाच हेडस्ट्रीम – दभागीरथी , दअलकनंदा, दमंदाकिनी, दधौलीगंगा आणि दपिंडर – हे सर्व उत्तर उत्तराखंड राज्यातील पर्वतीय प्रदेशात उदयास आले आहे . त्यापैकी, नंदा देवीच्या हिमालयाच्या शिखराच्या उत्तरेस ३० मैल (५० किमी) उगवणारी अलकनंदा (दोनपैकी लांब) आणि भागीरथी, ज्याचा उगम सुमारे १०,००० फूट (३,००० मीटर) आहे. हिमालयीन हिमनदीच्या पायथ्याशी उपग्लेशियल वितळलेल्या पाण्याच्या गुहेत समुद्रसपाटीपासून वरगंगोत्री _ गंगोत्री हे हिंदू यात्रेसाठी एक पवित्र स्थान आहे . गंगेचे खरे उगमस्थान मात्र येथे मानले जातेगौमुख, गंगोत्रीच्या आग्नेयेस सुमारे १३ मैल (२१ किमी)